Teknolojik tişört, sporcu sağlığını koruyacak performansı artıracak
Sporcuların performansını kaydeden “Giyilebilir Teknoloji” üretecekler
Ege Üniversitesi (EÜ) Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Akşit’in araştırmacı olarak görev yaptığı “Sporcu Performansının Takip Edilmesi ve Artırılması için Giyilebilir teknoloji ürünü Tişört (TrackShirt) ve Yapay Zeka Tabanlı Karar Destek Sistemi Geliştirilmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK 1001 programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Proje sonucu geliştirilecek tişört, sporcuların performanslarını ve kişisel değerlerini sensörler aracılığı ile takip edebilecek. Ürünün, dünya pazarında yer bularak giyilebilir teknoloji ürünlerinde dışa bağımlılığı azaltması öngörülüyor.
Proje ekibini tebrik eden Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Proje sonucunda geliştirilecek ürün, hem sporcu performansı hem de sporcu sağlığı açısından önemli veriler sağlayacak. Günümüz teknolojisine uygun ve inovatif bir ürün ortaya koyacak olan proje ekibini tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.
Hızlı gelişen teknoloji ile birlikte günlük yaşam aktivitelerinin izlenebilir olma isteğinin ihtiyaç haline geldiğini söyleyen Doç. Dr. Tolga Akşit, “Giyilebilir teknoloji ürünlerinin popüler olmasını sağlayan en önemli etken, sağlıklı yaşamı teşvik edici olmasıdır. Bu tip teknolojiler, vücuda temas eden, elbise ya da aksesuarların içine yerleştirilerek taşınabilen tüm elektronik cihazlar olarak tanımlanmaktadır. Sağlıklı yaşam amacıyla fiziksel aktivite uygulamalarında giyilebilir teknolojilerin kullanılması, egzersize katılım ve sürdürülebilir olmasına destek olabilmektedir. Giyilebilir teknolojiler, kullanıcılar için çoklu veri toplama ve takibin kolaylaşması için kompakt bir çözüm sunarken sporcuların uzun süreli bireysel performans takibine olanak sağlar. Düzenli fiziksel aktivite ve antrenmanlar, sağlıklı yaşamı desteklemektedir. Sporcu performansı optimal seviyede tutabilmek için kalp atım sayısı, solunum sayısı gibi fizyolojik parametrelerin takip edilmesi gereklidir. Antrenman ve müsabakalar sırasında sporcuların performansı tek tek veya takım halinde anlık olarak takip edilebilmesi oldukça zor ve kapsamlı bir uygulamadır” dedi.
“Sporcuların antrenmandan yüksek verim almaları sağlanacak”
Geliştirilecek ürünün özelliklerinden bahseden Doç. Dr. Akşit, “Projemiz kapsamında geliştirilecek tişört; kişilerin günlük spor aktivitelerinde kalp atım sayısını, solunum sayısını, elektrokardiyografik (EKG), vücut sıcaklığını, ter pH’ını, enerji harcama düzeyini, maksimal oksijen tüketimini ve kaç adım attığını üzerine yerleştirilmiş sensörler ile algılayacak, algılanan bu parametreler kablosuz olarak aktarılacak. Sensörlerden elde edilen verilerin laboratuvar ortamında uygun ekipmanlarla doğrulama çalışmasının yapılmasına takiben İzmir’de bulunan voleybol takımlarında yer alan profesyonel sporcular üzerinde saha ve laboratuvar testleri gerçekleştirilecek. Laboratuvar testlerinin Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Performans ve İklimlendirme Laboratuvarlarında gerçekleştirilmesi planlanıyor. Takım sporları ve bireysel sporculardan antrenman sırasında toplanan veriler bir veri tabanında arşivlenecek ve derin öğrenme metodu kullanılarak değerlendirilecek.
Derin öğrenme sonucunda elde edilen veriler antrenöre, antrenman programlarının oluşturulmasında sporcu performans verimliliği artırılmasına olanak sağlayacak şekilde öneriler sunan bir karar destek sistemi haline getirilecek. Giyilebilir teknoloji ürünü tişört sayesinde verilerin işlenerek sporculara özel antrenman programlarının oluşturulabilmesi mümkün olacak. Günlük hayatında spor aktivitesine yer veren kullanıcıların ihtiyaç ve talepleri doğrultusunda ürünün seamless (dikişsiz örme) tişört şeklinde olması planlandı. Bu tişörtlere aynı zamanda kullanıcının esneklik ve rahatlığını (termal konfor, anti-bakteriyel ve kötü koku oluşumunu engelleme vb.) artıracak çalışmalar gerçekleştirilecek. Yapılan fiziksel aktivite sırasında sporcuların toplanan parametrelerinin değerlendirileceği, uzun vadede ve benzer programları yürüten diğer sporcularla karşılaştırmalı olarak izlenebileceği ve bu doğrultuda öneriler sunabilen bir mobil yazılım da projenin bileşenidir. Bu sayede sporcuların yaptıkları antrenmandan en yüksek verimi almaları ve performanslarını her zaman optimal seviyede tutmaları sağlanacak” dedi.
“Dünya pazarında yer alacak”
Ürünün dünya pazarında da önemli bir paya sahip olabileceğini dile getiren Prof. Dr. Akşit, “Özellikle fiziksel aktivite yapan sporcular için kullanım kolaylığı ve fizyolojik parametrelerin takibi için büyük bir talep oluşabileceği ve bu teknolojinin önemli bir pazar payına sahip olabileceği öngörülmektedir. Daha önce geliştirilen giyilebilir ürünler proje olarak kalmış ve piyasada ulaşılabilir şekilde yer alamamıştır. Aynı zamanda geliştirilecek olan tişört performans sporlarında kullanımı hakkında henüz literatürde araştırma verilerinin sınırlı olması ve giyilebilir teknoloji ile ölçülebilecek parametrelerin çeşitliliğinin artırılması konusunda çalışmaların hala devam etmesi konunun inovasyona uygun, oldukça yeni ve orijinal olduğunu da göstermektedir. Tişörtün ileride bu alanda yapılacak çalışmalara öncülük edeceğini düşünmekteyiz” diye konuştu.
Projede Ege Üniversitesi ile birlikte Dokuz Eylül Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ve Yünsa firması yer alıyor. Ege Üniversitesinden bir araştırma görevlisi ve iki öğrenci proje kapsamında bursiyer olarak görev alıyor.
