19 YÜZYILI ORTALARINDE ÇARLIK ÇEÇENLER,ÇERKESLER
- Yüzyılın ortalarına doğru Çarlık, Çeçenlere karşı büyük bir baskın düzenlemeye başladı ve sonuç olarak İmam Şamil’in hükümdarlıklarındaki büyüklü küçüklü bütün Kafkasya halkları gazavat savaşa cihada katıldı. Milli Azadlık cihadı olarak bilinen bu savaş tam 25 yıl devam etti.
Rus döneminde “Kafkas Harbi” olarak geçti.
1859 yılında Rus Çarlık orduları Şeyh Şamil hükümdarındaki Çeçen güçlerini yenerek, Çeçenistan’ı güç yoluyla Rus İmparatorluğuna kattı. Rusların sömürge rejiminin uygulanması yer aldı. Çeçen halkına karşı yürüttükleri baskıcı politikalar Sonuç Anadolu’ya göç başladı.
19. Yüzyılın sonlarında Çeçen ve İnguşlar yeniden çıkanlar ve Ruslarla tekrar mücadeleye girişenler. Bu mücadelede galip gelen Ruslar, Çeçen ve İnguşları vatan Bölgelerden sürgün edildiler ve yerlerine Ruslar yerleştirildi. Bunun üzerine Çeçen ve İnguşlar gerilla savaşı başlattılar. 1917 yılında Ruslar ile Çeçen-İnguşlar arasında savaş tekrar başladı ve Çeçenler kendi başına 1918 yılında Topraklarını geri aldılar.
Şeyh Uzun Hacı önderliğinde Kuzey Kafkasya Emirliği İslamiyet rejiminin rejimini ilan ettiler. Rusların baskı ve saldırıları daha da şiddetlendi. Komünist rejimin yönetimindeki Moskova yönetiminin tutumu daha da sertleşti. Yıllardır devam eden savaşın bitmesini isteyen Moskova Çeçen-İnguş vilayetine, Çeçen İnguş Sovyeti Sosyalist Özerk Cumhuriyeti adını verdi. Bu olaydan sonra “Sovyet Sosyalisti” kelimelerinden rahatsız olan Çeçen-İnguş halkları Hasan İslambulev öğretisinde ayaklanma başlatıldı ve tüm halkları birleştirdi. Bu başkaldırı başarılı olduğunda 1944’te Sovyet devlet başkanı Stalin tarafından Çeçenler başta olmak üzere bazı Kafkas halkları sürgüne gönderildi. Bu sürgün Bu sırada binlerce insan öldü. 1957’de Sovyet lideri Nikita Kuruşev, sürgündeki halkların eski durumlarına kavuşması için bazı haklar tanıdı. Bu yumuşama politikası ile birlikte Yurtlarına geri dönmeye başlayan Kafkas halkları, sürgün sırasında yerlerine Moskova yönetim tarafından Rus Kazak düzeni baskısı altında kaldı.1988 yılında radikal bir grup olan Çeçen İnguş Halk Cephesi kuruldu.
19 YÜZYILI ORTALARINDE ÇARLIK ÇEÇENLER,ÇERKESLER
5 Eylül 1991 yılında Eski Rus Hava Kuvvetleri’nde General olan Cevher Dudayev, Çeçenistan’a geri döndü ve milli lider ilan edildi. Ekim 1991’de C. Dudayev, Moskova yanlısı geçici hükümet devirleri için kampanya başlatıldı. Resmi daireleri ele geçirmeye başlayan Dudayev, halkın %80’den fazlasının oyunu alarak devlet başkanı seçildi ve tek isimler olarak aralık ilan etti.
1991’de Kasım ayında RF Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Çeçenistan’ın başşehri Grozni’ye saldırdı. Devlet Başkanı Dudayev’e bağlı askerler tarafından engellendi ve Rusya Parlamentosu bunun üzerine Çeçenistan’ın üzerindeki olağanüstü hali kaldırıldı. 25 Kasım1994’te Moskova destekli isyancılar, tank ve ağır silahlarla Grozni’ye saldırıyorlar. Bu saldırı sonuçsuz Kaldı ve Yeltsin, Dudayev’e 48 saat içinde silahlarını bırakmazlarsa olağanüstü hali tekrar ilan etti bilgileri duyurdu. Bu olaylardan sonra Rusya Çeçenistan’ın başşehrini saldırı bombardımanına tuttu
Gazavat: İslam peygamberinin etrafı Müslüman olmayan kabile ve siyasi oluşumlara karşı korunmak seferlerdir.
TAYMAZ, Erol (1995), Çeçenistan’da Gelişen Olayların Tarihsel Arka Planı. Rusya Federasyonu na tutu. Çeçenistan’ın terörist yuvası olduğunu söyleyip Batı’yı izleyerek alma girişimlerine de başladı. Haziran 1995’te Şamil Basayev’in kalbindeki radikal İslamcı bir grup Çeçenistan’a 70 km mesafedeki Stavropol bölgesinde Budannovski kasabasına yakın bir hastanede gizli Rus’u Rehin alma saldırısına kadar Rusya, Dudayev başkanlığındaki Çeçenistan’a saldırılar düzenliyor ve merkeziyetçi bir politika izliyordu. Bu rehine olayı büyük bir panik ve kriz
Rusya’da yaratılan ve Çeçenistan’a karşı askeri operasyonlar durduruldu. Böylece barış anlaşmaların yeni turu Başladı. Ama barış süreci daha fazla sürmedi ve tehlikeli bir şekilde tekrar tırmandı.
Dudayev, Rusya’nın Çeçenistan’da asıl amacının petrol ve yataklarına sahip olmak olduğunu söyledi ve gerilla lideri Şamil Basayev ‘de silahlarını teslim etmeyeceklerini söyledi dedi.
1999 yılında birçok anda meydana gelen Moskova’da ve Kafkasya’nın bazı bölgelerinde terör eylemler RF tarafından Çeçenistan’a hareket için bir koz olarak kullanıldı. RF’nun hala Çeçenistan üzerindeki resmi politika devam ediyor. Günümüzde de düzenlenmiş ve politik Ayrıca Rus-Çeçen savaşı devam ediyor.
- RUS-ÇEÇEN SAVAŞININ YAKIN TARİHİ, GÜNÜMÜZDEKİ YANSIMALARI ve RADİKAL
İSLAMCILARIN ROLÜ
Aslan Mashadov ve Aleksander Lebed tarafından 31 Ağustos 1996’da imzalanan Hasavyurt Ateşkes Antlaşması ile Rusya Federasyonu ile Çeçenistan Cumhuriyeti arasındaki meselelerin 31 Aralık 2001 tarihine kadar uluslararası kurallar çerçevesi karara bağlanması kabul yapılmıştır.
Vladimir Putin’in devlet başkanlığında Çeçenistan başta olmak üzere diğer özerklik Devletlerine karşı Moskova yönetiminin merkeziyetçi bir yaklaşımı sergilendi. Bu politikalara ve baskılara karşı mücadele eden Çeçen halkının önce milliyetçilik anlayışının Etrafındaki mücadelesini idame ettiriyorlar.
Daha sonra başta Arap resimlerinin ve Kapitalist resimlerin çıkarları coğrafya üzerindeki politikaları, mücadeleyi dini bir boyuta genişletildi. Kısa sürede İslamcı bir rol oynamaya başlayan mücadelenin müridizm ve Gazavat inancı ve temkinlerinin etkisi ile küresel bir İslami cihada dönüştü. 31 Ağustos 1999, 9 Eylül 1999 ve 13 Eylül 1999 tarihlerinde Moskova’da, 4 Eylül 1999’da Dağıstan Buynaksk
bölgede ve 16 Eylül 1999’da Volgadonks’ta.
KAYNAKÇA
Barlas, Cafer(1999),”Dünün ve Bugünü ile Kafkasya Özgürlük Mücadelesi” (İnsan
Yayınları)
Tavkul, Ufuk(2009), “Çeçen-Rus Savaşının Dağıstan’a Yayılması Üzerine Düşünceler” ,
Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi, http://www.turansam.org /makale.php
Taymaz, Erol (1995), “Çeçenistan’da Gelişen Olayların Tarihsel Arka Planı (Ankara İnsan)
Yayınları)
Temizkan, Abdullah (2010), “ Kuzey Kafkasya’da Müridizm’in Kurumsallaşması ve
Gazavat”, Karadeniz Araştırmaları, 25:77-92
Türker, Ahmet, Aşırı İslam
Özcan, Sevinç Alkan (2003), “Rus-Çeçen Savaşları ve Rusya’nın Çeçenistan Politikası”
Yeşil, Caner (2014), “ÇEÇEN SORUNU VE GÜNÜMÜZDE ÇEÇENİSTAN (Rapor)”,
https://comu.academia.edu/CanerYesil
Temizkan, Abdullah (2010)makale
Milli Çözüm Dergisi – İslam’ın Çeçenistan’ı Fethi
,,,,,,
