UNESCO Dünya Mirası Asıl listesine Türkiye’den 84 il arasından girecek yer belli oldu, Bursa İznik’te bayram havası her taraf Bayraklara süslendi. İzmir’in umudu ise seneye kaldı.
UNESCO Turizm Dünya Mirası geçici mirası listesinden, asıl listesine girmek için Türkiye’den 84 il yarışıyor. UNESCO listesini belirlenecek komisyonun 15-18 Eylül tarihlerinde toplanacağı açıklanmıştı. Komisyonun kararı 19 Eylül’de akşam üstü gelen haber ile İzmir’de üzüntü Bursa İznik’te ise bayram havası estirdi. İzmit’te her yer bayraklarla süslendiği öğrenildi.
39’uncu sırada İznik (Bursa) 2014 yılında geçivi listeye girmişti. 70’inci sırada olan İzmir Tarihi Liman Şehri ise 2020 yılında giren İzmir’in umudu ise seneye kaldı.
Öte yandan asıl listeye alınmamayla ilgili olarak bazı esnaf ve vatandaşların değerlendirmesine göre ise; 9 Eylül’de Tarkan’ın konseri öncesindeki söylemlerin etkili olabileceği değerlendirilmesi de yapıldı.
UNESCO DÜNYA MİRASI GENEL BİLGİLER
UNESCO 17. Genel Konferansı, 17 Ekim-21 Kasım 1972 tarihleri arasında Paris’te toplanmış ve 16 Kasım 1972 tarihinde UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme’yi kabul etmiştir. Türkiye Sözleşmeye 14.04.1982 tarih ve 2658 sayılı Kanunla taraf olma kararı almış, Kanun Bakanlar Kurulu tarafından 23.05.1982 tarih ve 8/4788 sayılı Kararla onaylanmış ve 14.02.1983 tarih ve 17959 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Gerekli belgelerin UNESCO Genel Merkezi’ne sunulmasıyla Türkiye Sözleşmeye 16.03.1983 tarihinde resmen taraf olmuştur. 1972 Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi’ne göre oluşturulan ve Dünya Mirası Komitesi (DMK) tarafından belirlenen Dünya Mirası Listesi’nde Dünya Miras Alanı olarak ilan edilen 1154 miras yer almaktadır. Bunlardan 897’si kültürel, 218’i doğal ve 39’u karma (doğal ve kültürel) miraslardır. Türkiye’nin bu listede 17’si kültürel, 2’si karma olmak üzere 19 miras alanı bulunmaktadır:
ASIL LİSTESİNE:
1. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) 1985
2. İstanbul’un Tarihi Alanları (İstanbul) 1985
3. Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) 1985 (Karma Miras Alanı)
4. Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum) 1986
5. Nemrut Dağı (Adıyaman) 1987
6. Hieropolis-Pamukkale (Denizli) 1988 (Karma Miras Alanı)
7. Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla) 1988
8. Safranbolu Şehri (Karabük) 1994
9. Truva Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 1998
10. Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) 2011
11. Çatalhöyük Neolitik Alanı (Konya) 2012
12. Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) 2014
13. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) 2014
14. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı (Diyarbakır) 2015
15. Efes (İzmir) 2015
16. Ani Arkeolojik Alanı (Kars) 2016
17. Aphrodisias (Aydın) 2017
18. Göbekli Tepe (Şanlıurfa) 2018
19. Arslantepe Höyüğü (Malatya) 2021
GEÇİCİ LİSTESİ:
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Türkiye için, UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirası Geçici Listesi
UNESCO’nun 1972 yılında kabul ettiği Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşmeye bağlı olarak oluşturulan Dünya Kültürel ve Doğal Mirası Listesinde 2021 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’nin başkanlığı ve ev sahipliğinde Fuzhou’da gerçekleştirilen Dünya Mirası Komitesi Genişletilmiş 44. Oturumunda kabul edilen miraslarla birlikte 1154 miras yer almaktadır. Bunlardan 897’si kültürel, 213’i doğal ve 39’u karma (doğal ve kültürel) miraslardır. Türkiye’nin söz konusu listede 17’si kültürel, 2’si karma olmak üzere 19 miras alanı bulunmaktadır.
Dünya Miras Komitesi tarafından UNESCO Dünya Mirası Listesine alınan bu mirasların yanı sıra bir de bu listeye önerilmesi öngörülen ancak henüz adaylık süreçleri tamamlanmayan miraslardan oluşan Geçici Liste bulunmaktadır. Geçici Liste Üye Devletler için ulusal bir envanter niteliğinde olup, asıl listeye başvurulacak olan alanlar bu listeden seçilerek belirlenmektedir. UNESCO’nun Dünya Mirası Geçici Listesi’nde 179 Taraf Devletin 1720 mirası yer almaktadır. Türkiye’nin Geçici Listede ilki 1994 yılında sunulan ve son olarak 2021 yılında güncellenen şekliyle 77 kültürel, 4 karma ve 3 doğal olmak üzere toplam 84 mirası bulunmaktadır.
Listeye Kaydediliş Tarihleriyle Türkiye’nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesindeki Alanları
1.Karain Mağarası (Antalya) 1994
2.Urartu ve Osmanlı Eski Yerleşimi Ahlat Mezar Taşları (Bitlis) 2000
3.Alahan Manastırı (Mersin) 2000
4.Alanya (Antalya) 2000
5.Harran ve Şanlıurfa (Şanlıurfa) 2000
6.İshakpaşa Sarayı (Ağrı) 2000
7.Konya Selçuklu Başkenti (Konya) 2000
8.Mardin Kültürel Peyzajı (Mardin) 2000
9.Selçuklu Kervansarayları Denizli-Doğubayazıt Güzergâhı 2000
10.St. Nicholas Kilisesi (Antalya) 2000
11.St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Tarihi Çevresi (Mersin) 2000
Sümela Manastırı (Trabzon) 2000
Likya Uygarlığı Antik Kentleri (Antalya ve Muğla) 2009
Perge Arkeolojik Alanı (Antalya) 2009
Sagalassos Arkeolojik Alanı (Burdur) 2009
Eşrefoğlu Camii (Konya) 2011
Hatay, St. Pierre Kilisesi (Hatay) 2011
Aizanoi Antik Kenti (Kütahya) 2012
Beçin Ortaçağ Kenti (Muğla) 2012
Birgi Tarihi Kenti (İzmir) 2012
Gordion (Ankara) 2012
Hacı Bektaş Veli Külliyesi (Nevşehir) 2012
Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı (Muğla) 2012
Niğde’nin Tarihi Anıtları (Niğde) 2012
Mamure Kalesi (Mersin) 2012
Odunpazarı Tarihi Kent Merkezi (Eskişehir) 2012
Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi (Gaziantep) 2012
Zeugma Arkeolojik Alanı (Gaziantep) 2012
Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri (Manisa) 2013
Laodikeia Arkeolojik Alanı (Denizli) 2013
Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Ceneviz Ticaret Yolu’nda Kale ve Sur Yerleşimleri 2013
Anadolu Selçuklu Medreseleri (Konya, Kayseri, Sivas, Erzurum, Kırşehir) 2014
Anavarza Antik Kenti (Adana) 2014
Kaunos Antik Kenti (Muğla) 2014
Korykos Antik Kenti (Mersin) 2014
Kültepe – Kanesh Arkeolojik Alanı (Kayseri) 2014
Çanakkale ve Gelibolu 1. Dünya Savaşı Alanları (Çanakkale) 2014
Eflatun Pınar: Hitit Kaya Anıtı (Konya) 2014
39.İznik (Bursa) 2014
Mahmutbey Camii (Kastamonu) 2014
Ahi Evran Türbesi (Kırşehir) 2014
Vespasianus – Titus Tüneli (Hatay) 2014
Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup (St. Jacob) Kilisesi (Mardin) 2014
Akdamar Kilisesi (Van) 2015
Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri (Antalya) 2015
Eshab-ı Kehf Külliyesi (İslami-Osmanlı Sosyal Kompleksi) (Kahramanmaraş) 2015
Mudurnu Tarihi Ahi Kenti: Ahiliğin Tanıkları (Bolu) 2015
Dağlık Frigya (Eskişehir, Kütahya, Afyon) 2015
Stratonikeia Antik Kenti (Muğla) 2015
Uzunköprü (Edirne) 2015
İsmail Fakirullah Türbesi ve Işık Kırılma Mekanizması (Siirt) 2015
Yıldız Sarayı Kompleksi (İstanbul) 2015
Bodrum Kalesi (Muğla) 2016
Sivrihisar Ulu Camii (Eskişehir) 2016
Hacı Bayram Camii ve Çevresindeki Tarihi Alanlar (Ankara) 2016
Sultan II. Beyazıd Han Külliyesi (Edirne) 2016
Nuruosmaniye Külliyesi (İstanbul) 2016
Malabadi Köprüsü (Diyarbakır) 2016
Tuşpa/Van Kalesi, Van Tarihi Kenti ve Höyüğü(Van) 2016
Kibyra Antik Kenti (Burdur) 2016
Yivli Minare Camii (Antalya) 2016
Assos Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 2017
Ayvalık Endüstriyel Peyzajı (Balıkesir) 2017
İvriz Kültürel Peyzajı (Konya) 2017
Priene Arkeolojik Alanı (Aydın) 2018
Gaziantep Yeraltı Suyu Yapıları: Livas ve Kasteller (Gaziantep) 2018
Erken Dönem Anadolu Türk Mirası: Danişmend Beyliği Başkenti Niksar (Tokat) 2018
Justinian Köprüsü (Sakarya) 2018
Sarıkaya Roma Hamamı (Yozgat) 2018
Harput Tarihi Kenti (Elazığ) 2018
Anadolu’daki Ahşap Çatılı ve Ahşap Taşıyıcılı Camiiler (Konya-Eşrefoğlu Camii, Kastamonu-Mahmut Bey Camii, Eskişehir-Sivrihisar Camii, Afyon-Afyon Ulu Camii, Ankara-Arslanhane Camii) 2018
70.İzmir Tarihi Liman Şehri (İzmir) 2020
Koramaz Vadisi (Kayseri) 2020
Zerzevan Kalesi ve Mithraeum (Diyarbakır) 2020
Karatepe Aslantaş Arkeolojik Alanı (Osmaniye) 2020
Beypazarı Tarihi Kenti (Ankara) 2020
76.Mardin Midyat Çevresi (Tur Abdin) Geç Antik ve Orta Çağ Kilise-Manastırları (Mardin) 2021
77.Karma (Doğal ve Kültürel) Miraslar:
78. Harşena Dağı ve Pontus Kralları Kaya Mezarları (Amasya) 2015
79. Güllük Dağı-Termessos Milli Parkı (Antalya) 2000
80. Kekova (Antalya) 2000
81. Kemaliye Tarihi Kenti (Erzincan) 2021
Doğal Miras:
82. Tuz Gölü Özel Doğa Koruma Alanı (Ankara-Konya-Aksaray) 2013
83. Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti (Samsun) 2016
84. Ballıca Mağarası Tabiat Parkı (Tokat) 2019